عصای جادویی

سلام به جنگلی‌های عزیزم 

از آخرین مرتبه که برایتان چیزی نوشتم مدت زیادی مى‌گذرد. چند بار دست به قلم شدم ولی می‌دیدم که ای داد! لپ‌تاپ عزیزم، یار غار و عصای جادویی زندگی‌ام که از ارائه دانشگاهی گرفته تا بهترین‌های IMDb را در حافظه‌اش جای داده به کما رفته است و خب... احتمالا هم قیمت روز خریدش باید برای تعمیر خرج کنم!

این یعنی فعلا از فونت آشنای قدیمی خبری نیست. فکر کنم پای ویراستاریم هم بلنگد. پیوست عکس و آهنگ هم که اصلا حرفش را نزنید. همین امشب برای لپ‌تاپ‌های سالمتان اسپند دود کنید. نازشان را بکشید و هر چقدر پیامتان را دیر سین کرد ناراحت نشوید که خدای نکرده به پر قبای حضرت بر می‌خورد و بلاک شدن همانا و دنبال یار جدید گشتن هم همان.

 

بازگشت به غار

میمون عزیزم، سلام

مدت‌هاست که برای تو نامه‌ای ننوشتم. بی‌خبری از دوستان ناب می‌تواند واقعا آدم را شکنجه کند و امیدوارم همین اندوه را برای متنبه شدنم کافی بدانی!

سکوتی که در این زمان بین ما حکمفرما بود باعث شد به محتوای نامه‌هایمان بیشتر فکر کنم. چرا روابط بی‌سرانجامم در قلب نامه‌ها قرار دارند؟ چرا هربار که عزم نوشتن دارم به یاد کسانی می‌افتم که نیستند؟ بیرون کردن بعضی فکرها از ذهن به‌نظر غیرممکن می‌آید. انگار بخش کوچک اما سمجی از قلبم مدام گذشته را مرور می‌کند. این قسمت سرسخت گاهی فریاد می‌زند: «هر شخصی که روزی به من نزدیک بود حالا کیلومترها دورتر سرنوشتی را زندگی می‌کند که هیچ جایگاهی در آن ندارم» و نمی‌توانم جوابی به حرف‌هایش بدهم. سعی می‌کنم امیدوار باشم ولی در این کار همانقدر موفقم که در سورتمه‌سواری!

راستش میمون جان فهمیدن اینکه چرا همیشه تنهایی‌ها و غم‌هایم را به نامه‌هایمان می‌آورم کار سختی نیست؛ مخصوصا وقتی که می‌دانی غلط یا درست همه این احساسات را در خودم نگه‌میدارم.

 

فعلا بدرود دوست عزیز. می‌خواهم زمان بیشتری را در غارم بگذرانم و امیدوارم در نامه بعد حرف‌های جدیدی برای گفتن داشته باشم.

داستان‌های محله می‌فر

به چیزی که بینمون گذشته بود فکر نمی‌کردم. بودن باهاش چطور و کی ممکن میشه یا حتی اینکه آینده‌ای برامون وجود داره یا نه، توی ذهنم نبود. فقط نشسته جلوی مانیتور پونزده اینچی، کالین رو تماشا می‌کردم که وارد سالن رقص شد تا دست پنه‌لوپه رو بگیره و به قول لرد دبلینگ چیز ناتمومی که بینشون هست رو پایان بده. دست‌های لرزان رو می‌دیدم که انکار واقعیت رو سخت رو می‌کرد؛ قدم‌های پریشونی که از جمعیت فاصله می‌گرفت و صحنه‌ی گفتگویی که ختم شد به اعتراف‌های مورمورکننده اما لبریز از حس رهایی و آزادی. من داشتم اونا رو می‌دیدم و این فکر نکردن به محبوب فراریم رو غیرممکن می‌کرد. دیدم که نگاه به کلمه ختم شد، صداقت به شجاعت و محبت به شراره و شور. من اونها رو می‌دیدم و نشد به پرنده‌ای فکر نکنم که هرگز در خونه‌ام فرود نیومد، جوری که انگار دست‌هام قفسی برای نگه‌داشتنش بودن. نمی‌شد دور شدن بی‌وقفه‌اش رو مرور نکنم در حالی که همه‌ی خواسته‌ام این بود وقتی از پروازهای طولانیش خسته می‌شه، مقصد امنی برای آسودنش باشم... 

the way we discover ourselves

اگه رویاهایی که در ذهنمون داریم هرگز محقق نشن چه اتفاقی می‌افته؟ اگه فردا روزی بفهمیم هیچوقت قرار نبوده به آرزومون برسیم چی؟ 

نوروز مبارک رفقا

کامران باش و روان را از طرب، با بهره دار
شادمان باش و جهان را بر مرادِ خویشْ خور

 

همچنین نوروزِ خرمْ صد هزاران بگذران
همچنین ماهِ مبارکْ صد هزاران بر شمر

 

فرخی سیستانی

به آنجا رفتم و بازگشتم - هشت

با جنون در افتادن

نامه‌ای برای شما، خواننده‌های کم‌حرف ولی همیشه حاضر بنگال :)

 

هربار که به وبلاگ سر می‌زنم ستون «پربیننده‌ترین مطالب» چشمم رو می‌گیره. چطور ممکنه پستی که الان می‌دونم محتواش کاملا اشتباه است، اینقدر دیده شده باشه؟ می‌تونم امیدوار باشم این بازدید کار ربات‌هاست؟

حرف‌های اون پست درسته اما نه برای من. بعد از دو سال مصرف قرص افسردگی مطمئن شدم دیگه برون‌زاد نیست. این داستان برای من درون‌زاده، یه چیزی که نسل اندر نسل چرخیده تا به من برسه. تقریبا مهم نیست شرایط بیرونی چطوره، اگه می‌خوام با هر چیز کوچیکی پرخاش نکنم و صبح‌ها بتونم از تخت بیرون بیام به قرص نیاز دارم. اگه می‌خوام یادم بیاد چند ثانیه قبل به چی فکر می‌کردم به دوتا قرص سفید و کمی تلخ نیاز دارم. اگه می‌خوام از گرمای تن دوست‌پسرم به وجد بیام به سروتونین خیلی بیشتری از حال طبیعیم نیاز دارم. اگه می‌خوام شب‌ها قبل از یک بخوابم باید دوازده ساعت قبل قرصش رو بخورم و بعد گذروندن چند ماه عالی، وسوسه‌ی «تو دیگه خوب شدی» رو باور نکرده باشم. مدارهای مغزیم به فاک عظما رفته و باید خوشحال باشم که در 1402 زندگی می‌کنم؛ اما آیا واقعا خوشحالم؟ آیا می‌تونم خوشحال باشم؟ این امید به من تعلق داره یا شرکت سازنده‌ی آسنترا؟ کدوم حالم واقعیت داره؟

اینو می‌دونم که ما آدما از چیزای واقعی خوشمون نمیاد.

بابای من هرگز اونچه که بود رو نپذیرفت. در عوض عدم‌ثباتش رو کامل به ما فرافکنی کرد تا بایپولار، تزلزل و تردید رو به خودمون نسبت بدیم. خوب یادمه وقتی تشخیص‌های اختلال روانی یکی یکی خط می‌خوردن چه خوشحال بودم! فکر کردم: «افسردگی چه ناراحتی‌ای داره؟ غیر اینه میلیون‌ها و شاید میلیاردها آدم افسردگی دارن؟» اما اون موقع نمی‌دونستم گره زدن حال خوبت به چندتا قرص هم می‌تونه خسته‌کننده باشه!

 

می‌خوام چندتا تغییر که می‌تونن نشونه‌ای از افسردگی باشن رو باهاتون درمیون بذارم. تصویر رایجی از که گریه‌ی مداوم داریم الزاما همیشه درست نیست. چیزی که در ادامه می‌خونین بعضی از علائم کمتر معروف اما مهم افسردگیه:

مشکل تمرکز: اشتباهات مکرری که حتی وجود چک لیست رفعشون نمی‌کنه یا فراموشی‌های خیلی کوتاه. مثلا حین یه گفتگو مکث می‌کنید چون یادتون نمیاد جمله‌ی قبلیتون چی بود یا نمی‌دونین در قابلمه رو کجا گذاشتین. این با آلزایمر فرق داره پس اگر زیر شصت سال هستین، اول گزینه‌های اضطراب و افسردگی رو بررسی کنین.

کاهش میل و توان جنسی: این یکی توضیح بیشتر نمی‌خواد.

تغییرات خواب: ممکنه به شکل واضحی بیشتر از قبل بخوابین یا برعکس، خوابتون کم شده باشه. مشخصه‌ی افسردگی معمولا سخت خوابیدن و سخت بیدار شدنه.

تغییرات اشتها: پرخوری و بی‌اشتهایی هر دو می‌تونن نشانه‌ای از افسردگی باشن.

پرخاشگری: درست خوندین! این یکی از شایع‌ترین نشونه‌هاییه که می‌بینیم ولی متوجه‌اش نمی‌شیم. احتمالا دلیلش راحت‌تر بودن ابراز خشم نسبت به دیگر عواطفه. اگه این روزا یهویی و مکرر سر بی‌اهمیت‌ترین چیزها عصبانی می‌شین، بقیه علائم رو چک کنین.

تغییرات وزن: شاید در یه بازه کوتاه چند کیلوگرم وزن اضافه کنید یا برعکس، کاهش وزن محسوس داشته باشین.

احساس خستگی، کم بودن انرژی و بی‌تحرکی.

بی‌علاقگی: فرهنگ ما انتظار داره شور و اشتیاقمون رو پنهان کنیم. دیدن ذوق بقیه‌ی آدما معمولا معذب‌کننده است، مخصوصا چون نمی‌دونیم واکنش درست چیه! اما چه اهل ابراز کامل علایقتون هستین (مثلا ورزش، کتاب، دورهمی، باغبانی، سینما، خدمات زیبایی و ...) یا مخفیانه اون‌ها رو دنبال می‌کنین، مراقب سیر علاقه‌تون باشید. کاهش یه‌دفعه‌ای و بی‌دلیل انگیزه‌تون رو جدی بگیرین، مخصوصا وقتی که یادتون نمیاد کی نسبت بهشون بی‌تفاوت شدین!

 

دو پی‌نوشت مهم:

برای خودتون تشخیص و به دنبالش درمان تجویز نکنید. این‌ها فقط علائمی هستن که نباید نادیده‌شون بگیرین. اگه شاهد چند علامت بودین اول با پزشک عمومی مشورت کنین، معمولا سطح پایین بعضی ویتامین‌ها و املاح معدنی علائم مشابهی رو ایجاد می‌کنه. اگه چیزی عوض نشد، وقتشه نظر یه روان‌پزشک رو هم بپرسین.

 

افسردگی رو «سرماخوردگی روانی» صدا می‌کنن. دلیلش «شیوع» بالا در سطح جهانه. زن بودن، تجرد، بیکاری، مهاجرت، زایمان و داشتن والدینی با اختلال خلق‌وخو به شکل قابل‌توجهی احتمال ابتلای شما رو بالا می‌بره. خوشبختانه تعداد اونایی که تا آخر عمر سرماخورده می‌مونن خیلی هم زیاد نیست، پس توصیه می‌کنم با دیدن علائم مشابه یا حتی تشخیص متخصص وحشت‌زده نشین. یادتون باشه، چیزهای کمی توی دنیا وجود داره که نشه باهاشون مقابله کرد!

 

 

*عنوان پست از آهنگ چشمه‌ی طوسی، با صدای محسن چاوشی

به آنجا رفتم و بازگشتم - هفت

یک ورق کتاب - هشت

ما در زندگیمان آدم‌ها و روابطی را از دست می‌دهیم که برگشت‌ناپذیرند. اما می‌توانیم از سوگشان بهبود بیابیم، نه با پر کردن خلا، بلکه با تغییر شکل دادن خودمان به شکلی که دیگر نیازی نباشد خلا را پر کرد.

 

کتاب سوگ

نوشته‌ی مایکل چُلبی

 

چشم‌هایش؟

تا حالا شده بخواین از چیزی بنویسین ولی حتی فکرش بهتون حس عدم کفایت بده؟ این موضوع برای من روز جهانی عصای سفید بود. می‌دونستم به عنوان یه غریبه که تموم عمرش با آدم های بینا سروکار داشته راحت می‌تونم سطرها بنویسم ولی به عنوان کسی که عزیزش نابیناست؛ در لحظه لال شدم. نمی‌فهمیدم چه احساسی رو تجربه می‌کنم یا اسم این حالم چیه. حتی الانم نمی‌فهمم غمگینم یا عصبانی و گله‌مند؛ شاید چون مواجهه با هر چیزی که تصوراتمون از زندگی رو بهم می‌ریزه شوکه‌کننده است: «دیدن، شنیدن، چشیدن و لمس کردن همه از بدیهیات زندگی‌ان. نعمت دیگه چیه؟ مگه داشتن چشم و گوش تشکر می‌خواد؟ چرا برای چیزی که داشتنش حقمونه باید سپاسگزاری کنیم؟ اصلا کی فکر شادی برای چیزی انقدر پیش پاافتاده و بدیهی رو توی ذهنمون کاشته؟»

اما تجربه‌ی زندگی و تحصیلاتم بهم میگه اگه فقط یه چیز در دنیا نادر و تصادفی باشه، اون سلامته. شما بدن کاملا سالمی دارید؟ هیچ ناراحتی جسمی یا روحی رو تجربه نکردید/نمی‌کنید؟ آیا هیچ‌کدوم از آدمایی که می‌شناسید در طول عمرشون بیمار نشدن؟ در این صورت باید بهتون تبریک بگم. آسیب‌پذیری ژن‌های ما که راهی هزار ساله برای رسیدن بهمون طی کردن بیشتر از تصور بیشتر آدماست. حالا اگه شرایط محیطی رو کنار ارثیه‌ی زیستی قرار بدیم، عجیب نیست اگه نتایج غافلگیرکننده‌ای ببینیم.

بعضی افراد با شرایط جسمی نامساعد چون در یک محیط غنی زندگی می‌کنن و به منابع مختلف* دسترسی دارن خوشبختانه سالمن. این‌ها معمولا جز بیماری‌های رایج مثل سرماخوردگی یا همه‌گیری‌های ناگریزی شبیه کرونا گرفتار آسیب‌های جدی نمی‌شن.در کنار این گروه آدمایی رو داریم که آسیب‌پذیری ژنتیکی اون‌ها به دلیل شرایط محیطی دائما گسترش پیدا می‌کنه، تا جایی که به نقص ماندگار یا درد مزمن تبدیل می‌شه، چیزی که چند دهه پیش برای خاله‌ی من اتفاق افتاد. این دختر که اولین فرزند خانواده بود با شب‌کوری مادرزاد در روستا دنیا اومد. معاشی که از راه دامداری و کشاورزی تامین می‌شد چشم‌هاش رو در معرض آلودگی‌های محیطی قرار می‌داد، بی‌سوادی پدربزرگ و مادربزرگم درباره سلامت باعث شد نشانه‌ها رو تشخیص ندن، نبود مرکز پزشکی-درمانی به معنی محرومیت از معاینه و بررسی حرفه‌ای بود، فرهنگ عشایری-روستایی ناتوانی و ترس این دختر رو با جنسیتش توجیه می‌کرد، مدرسه‌ای نبود که فکر تحصیل رو به ذهن والدین و حتی خودش بندازه، محیط زندگیش خدمت بدون توقع می‌طلبید و جمع آسیب‌ها اونقدر ادامه داشت که زمانی حدود چهل سالگی بیناییش رو کاملا از دست داد.

وقتی به اطرافم نگاه می‌کنم به‌نظر میاد کمتر نقصی اندازه‌ی نابینایی آدم رو ناتوان کنه. ندیدن یعنی آسیب‌پذیری بالا در مقابل محیط و خدا نکنه محرومیت هم باهاش قاطی بشه! خاله الان نزدیک شصت سال سن داره اما هنوز همراه مادربزرگم دستشویی میره و نمی‌تونه تنهایی حموم کنه. کسی که عاشقانه اطرافیانش رو دوست داره حالا به آدمی خجالتی و گریزون از جمع تبدیل شده که موقع مهمونی‌ها هیچوقت توی پذیرایی نمیاد. بزرگترین بچه خانواده در برابر تنش یا بحران‌های زندگی ضعیف‌ترین عضوه چون هیچ‌چیز از دنیای بیرون نمی‌دونه که بهش قدرت تحلیل بده و داده‌ای جز شنیده‌هاش نداره، پس همون تحلیل‌های ابتداییش اشتباه یا ناقصن ....

نمیخوام تصویر زشت و زننده‌ای از این وجود پاک و معصوم نشون بدم. باور دارم نابینایی الزاما ناتوانی نیست اما برای درک همه‌ی ابعادش به دوربین مخفی نیاز داریم، مخصوصا وقتی که رسانه به شکلی افراطی روی دستاورد اقلیت‌ها تمرکز کرده. این‌ها رو نوشتم چون به نظرم گفتنشون ضروری بود وگرنه خاله یکی از عزیزترین اشخاص در زندگی اطرافیانشه و همه سعی دارن از عزت نفس و حرمت انسانیش مراقبت کنن. ما رابطه‌ی خوبی با هم داریم مخصوصا چون اولین نوه این خانواده هستم و من رو دیده، هم‌جنسیم پس کنار من راحت‌تره تا بقیه نوه‌ها و خونه‌ی ما تنها جاییه که راضیه چند روز بمونه. تمام اطرافیان بهش محبت دارن و برای حضور در جمع بهش فشار نمیارن. همینطور اگه به دلیلی مادربزرگم خونه نباشه حتما یکی از دخترها راهی روستا میشه تا جاش رو پر کنه. هر کدوم از بچه‌های خانواده که سفر میره اولین سوغاتی رو برای اون می‌خره و ما نوه‌ها، ما یاد گرفتیم از خاله‌ی بزرگمون مواظبت کنیم چون بی‌دفاع‌تر از اینه که توی دنیا تنهاش بذاریم ... .

 

 

 

*حجم و کیفیت کافی مواد غذایی؛ بهداشت مناسب محیط زندگی و کار؛ حمایت خویشان و دوستان؛ ثبات شرایط بیرونی مثل آب‌وهوا؛ دسترسی به خدمات درمانی، بهره‌مندی از آموزش و ...